06.05.2025
Pored genetike, i sami možemo da utičemo na to da li ćemo vitalni dočekati duboku starost
Za dugovečnost je izuzetno važno pravilno kombinovanje namirnica i njihova pravilna priprema.
Dijeta zasnovana na dovoljnim količinama nerafinisanih ugljenih hidrata, biljnim proteinima i ribljem mesu, mogla bi da nam obezbedi dug životni vek i dobro zdravlje. Stručnjaci dodaju da ovaj način ishrane nije „strategija za mršavljenje”, iako je normalna telesna težina jedna od osnova zdravlja.
Tim naučnika sa Univerziteta Južne Kalifornije analizirao je stotine studija koje su ispitivale vezu između načina ishrane i odloženog starenja kod kratkovekih vrsta. Nastojali su da otkriju kako hranljive materije, ograničenja kalorijskog unosa, post i dijete sa različitim nivoima makronutrijenata i sastava, kao što je keto dijeta, deluju na organizam. Studije su analizirale ishranu iz više uglova, od analize ćelija i životinja, do kliničkih i epidemioloških istraživanja koja proučavaju stil života stogodišnjaka.
„Dijeta dugovečnosti”, kako je utvrđeno, zasniva se na vegetarijanskoj ishrani uz obilje mahunarki i celog zrna. Do trideset odsto čine kalorije iz biljnih masti, kao što su orasi i maslinovo ulje. Ovaj način ishrane propagira dijetu sa malo, ali dovoljno proteina do 65. godine, a zatim umeren unos proteina, male količine šećera i rafinisanih ugljenih hidrata. Ne koristi se crveno ili prerađeno meso, belo meso se konzumira u ograničenim količinama. Savetuje se tempo obroka tokom kojih se namirnice koriste u razmaku od 12 sati, dok se preostalih 12 sati uzdržavamo od bilo kakvog jela, dopušten je samo unos vode. Preporučuju se i tri ciklusa petodnevnih dijeta na godišnjem nivou.
Ovaj način ishrane nije zasnovan na tačno određenom broju kalorija. Dijeta ima za cilj da zadrži indeks telesne mase (BMI) ispod 25 i da održi idealne nivoe telesne masti i nemasne telesne mase u odnosu na pol i uzrast svakog pojedinca. Dijete treba prilagoditi individualnim potrebama – posebno za osobe starije od 65 godina, kako bi se izbegla pothranjenost.
Osobe starije od 65 godina, na primer, mogu postati slabe zbog dijete sa malo proteina. Stručnjaci naglašavaju da je ovaj način ishrane osmišljen da nam obezbedi dovoljno energije bez povećanja vrednosti insulina i aktiviranja signalnih puteva glukoze. Periodično gladovanje između 18. i 70. godine života moglo bi, kako se smatra, da ublaži insulinsku rezistenciju izazvanu visokokaloričnom ishranom i da reguliše krvni pritisak, ukupan holesterol i upalne procese.
Nedavna studija podržava ove nalaze. Utvrđeno je da se životni vek može produžiti za čitavih osam godina, ako se od šezdesete godine života počne da unosi više mahunarki, celih žitarica i orašastih plodova, uz smanjenje količine crvenog i prerađenog mesa.
Istraživači su primetili da su dijete koje uključuju ograničenje kalorija i proteina bile korisne. Kristin Kirkpatrik, dijetetičar-nutricionista na Klivlendskoj klinici, navodi da je ova dijeta zasnovana na biljnim namirnicama i da može smanjiti rizik od dijabetesa tip 2 i kardiovaskularnih bolesti.
– Ovaj način ishrane u više studija dovodi se u vezu sa smanjenjem upala. Kako je upala osnova mnogih bolesti, to može doprineti i faktorima dugovečnosti – objasnila je ona.
Istraživači zaključuju da njihovi nalazi pružaju čvrste temelje za buduća istraživanja. Kada su u pitanju ograničenja studije, stručnjaci naglašavaju da se optimalna ishrana može razlikovati u odnosu na pol, godine starosti, genetski sastav svakog čoveka ponaosob. Bitno je imati u vidu da su pojedinci osetljivi na neke namirnice, kao na primer, na gluten.
